zondag 20 september 2015

Live: Incubate 2015 (zaterdag) met Fire!, James Welburn, Terakaft, Jasper Stadhouders' International Improv Ensemble, Dirk Serries/Rutger Zuydervelt en Tarwater

Incubate Festival, Tilburg

Zaterdag 19 september 2015

 

Zoals al opgemerkt in het verslag van donderdag: het muziekaanbod van Incubate is zo gigantisch groot dat keuzes gemaakt moeten worden. Vandaag pakken die keuzes gelukkig erg goed uit. En waar voor Op Duvel op donderdag vooral veel te beleven was in het Midi Theater, is het vandaag vooral jazzcafé Paradox waar op het scherpst van de snede wordt gemusiceerd.

Tarwater (Dudok)
In de zaal van Dudok wordt om 16:00 uur afgetrapt door het Duitse Tarwater. Bernd Jestram en Ronald Lippok opereren al sinds 1995 onder deze naam. Hun muziek wordt vaak als post-rock neergezet, maar dat stempel past niet erg goed op wat vanmiddag getoond wordt. De naam Kraftwerk komt eerder naar boven, al vertoont de muziek van Tarwater duidelijk meer indie-trekjes. De twee heren staan achter hun tafels met elektronica en het optreden komt in eerste instantie nogal vlak over, veroorzaakt door de minimalistische sound en de droge, monotone zang van Lippok, maar toch is het gebodene vindingrijk en fantasievol. Na een paar nummers hangt Jestram zijn basgitaar om en in de tweede helft van het concert komen een paar dansbare beats tevoorschijn, wat de indietronica van de Duitsers aanzienlijk verlevendigt. Al met al is Tarwater een aangename opener van deze festivalzaterdag.

Tarwater

Dirk Serries en Rutger Zuydervelt (Paradox)
Gitarist Dirk Serries en elektronica-wizard Rutger Zuydervelt (ook opererend onder de naam Machinefabriek) mogen hun atmosferische ambient- en dronekunsten vertonen in een een zeer goed gevuld Paradox. De voorzichtig opbouwende klanklandschappen missen hun uitwerking niet op het aanwezige publiek, want dat is muisstil. Gelukkig maar, want de zacht beginnende en traag opbouwende set vraagt om aandachtige beluistering. Het duo oogt geconcentreerd en hun klanken komen regelmatig over als afkomstig van één entiteit, waarbij opvallend is dat van enige communicatie tussen de muzikanten geen sprake is: niet één keer kijken de heren elkaar aan. Serries speelt lange, drone-achtige stukken, bespeelt zijn gitaar ook met een strijkstok, en Zuydervelt is verantwoordelijk voor geluidseffecten waarvan je je afvraagt waar ze vandaan komen. Hij produceert betoverende en soms knisperende geluiden, zoals in de laatste paar minuten van het optreden, die hij alleen voor zijn rekening neemt. De klanken van het tweetal wekken gaandeweg steeds meer bewondering, werken hypnotiserend en het luide en langdurige applaus dat Serries en Zuydervelt ten deel valt is meer dan verdiend. 

Dirk Serries en Rutger Zuydervelt

Jasper Stadhouders' International Improv Ensemble (Paradox)
Uitgezonderd de afsluitende zondag vindt op iedere dag van Incubate een optreden plaats van Jasper Stadhouders' International Improv Ensemble. Dat betekent zes avonden op rij vijfenzeventig minuten lang een volledig geïmproviseerde set, gespeeld door muzikanten uit verschillende landen die door Stadhouders zijn uitgenodigd. Vanavond vindt dus de laatste sessie plaats en het tiental improvisatoren vertoont geen spoortje van moeheid. Ieder van de muzikanten pakt zijn of haar moment om als solist te schitteren en daarom is het noodzakelijk om de hele tienkoppige bezetting te noemen: Luis Vicente (Portugal) - trompet, Mette Rasmussen (Denemarken) - altsaxofoon, Edoardo Marraffa (Italië) - tenor- en sopraninosaxofoon, John Dikeman (USA) - tenorsaxofoon, Johannes Bauer (Duitsland) - trombone, Leo Svirsky (USA) - piano en accordeon, Jasper Stadhouders (Nederland) - gitaar, Peter Ajtaj (Hongarije) - bas, Onno Govaert (Nederland) - drums en Steve Heather (Australië) - drums. Het ensemble herbergt de volledige bezetting van het onvolprezen Cactus Truck, wat niet verwonderlijk is omdat Stadhouders hier zelf deel van uitmaakt. De vijf op vol volume door elkaar heen toeterende blazers zorgen voor een kakofonie van geluid die regelmatig terugkeert. Tussendoor vinden de muzikanten elkaar in kleinere bezettingen of wordt gesoleerd. De mooiste solo komt op naam van Marraffa op sopraninosax en de leukste op naam van Rasmussen, die een enthousiaste schreeuw vanuit het publiek tijdens een van haar solo's beantwoordt met eenzelfde schreeuw. In het overwegend jonge gezelschap is voorts de 61-jarige nestor Bauer een opvallende verschijning. Hij doet in begeestering niets onder voor zijn jongere collega's. Met een lange, zachte trompetklank van Vicente komt een einde aan een lange en uitputtende maar indrukwekkende groepsimprovisatie. Maar wat wil je met zo'n topbezetting?

Jasper Stadhouders' International Improv Ensemble

Terakaft (Midi Theater)
Heel andere koek is de desert blues van het uit Mali afkomstige Terakaft. Hun muziek blijkt perfect om bij te komen van de veel van het gehoor vergende vrije impro van Jaspers Stadhouders' ensemble. De in traditionele gewaden met hoofddoek geklede gitaristen van Terakaft zijn een opvallende verschijning op het podium. Net als op hun laatste plaat Ténéré (Alone) bevat de met Sahara-roots doordrenkte muziek een lekker scherp randje, veroorzaakt door het sprankelende elektrische gitaarspel en het stevige maar soepele fundament dat door bas en drums wordt gelegd. Het songmateriaal biedt genoeg afwisseling, waardoor het concert niet te eenvormig wordt en bovenal nodigen de meer uptempo nummers uit tot dansen, wat dan ook volop gebeurt in de goed gevulde zaal. 

Terakaft

James Welburn (Paradox)
Bassist James Welburn maakte indruk met zijn debuutplaat Hold, waarop bas en drums vergezeld gaan van noisy drones. Vandaag komt Welburn zijn plaat live uitvoeren. Waar Serries en Zuydervelt werden verlicht door spaarzame blauwe lampen, worden Welburn en zijn drummer verlicht door hetzelfde aantal rode lampen. Waar de donkerte op het podium perfect paste bij de ambient- en droneklanken van Serries en Zuydervelt, past het toch minder goed bij de muziek van Welburn. Niet dat de muzikanten moeten baden in het licht, maar iets meer verlichting had wel gemogen. Het optreden komt nu erg afstandelijk over en dat is jammer, want muzikaal valt er heel wat te beleven. De aan de bas ontlokte elektronische effecten missen hun uitwerking niet en het geheel wordt op hoog volume geserveerd. De nummers die gespeeld worden hebben stuk voor stuk iets dreigends en zwellen naarmate ze vorderen aan tot een dichte, imposante geluidsmuur. Enige subtiliteit van de plaat gaat weliswaar verloren, maar de heavy sound past goed bij de onheilspellende drones. Ondanks de kanttekening bij de verlichting een overweldigend optreden.

James Welburn

Fire! (Paradox)
En tot slot is daar het Zweedse trio Fire!, dat speelt alsof hun leven ervan afhangt en de ultieme poging doet je trommelvliezen aan gort te blazen. Saxofonist Mats Gustafsson, bassist Johan Berthling en drummer Andreas Werliin maken grote indruk met een beukende set die de mosterd niet alleen haalt uit de improvisatiemuziek maar ook uit punk, garagerock en noiserock. Het fundament wordt gelegd door de stuwende bas van Berthling, waaroverheen drumbeest Werliin maniakaal tekeer gaat (man, wát een energie!) en Gustafsson zijn longen uit zijn lijf blaast op (vooral) baritonsax en (in één nummer) tenorsax. Gustafsson moet na elk stuk zijn riet vervangen. Tussendoor krijgen we nog twee noisy elektronicastukken voor de kiezen. In een kort praatje stelt de nabij de Oostenrijks-Hongaarse grens wonende Gustafsson nog even het vluchtelingenprobleem aan de orde, waarbij hij opmerkt dat er echt iets moet veranderen, voordat weer een nieuw massief geluidsbombardement op het publiek wordt afgevuurd. Af en toe is er even tijd voor wat meer subtiliteit, maar lang duurt dat niet; het dient vooral om naar de volgende mokerslag toe te werken. In de toegift wordt nog even alles uit de kast getrokken, voordat de band het podium definitief verlaat en het publiek murw gebeukt maar volstrekt voldaan achterlaat.

Fire!

James Welburn speelt op 10 oktober in het Energiehuis te Dordrecht
Terakaft speelt op 28 oktober in Luxor Live te Arnhem. 

http://incubate.org/2015/

http://earthwindand.com/wp/

http://www.miasmah.com/recordings/james_welburn.html

https://www.facebook.com/terakaft

https://jasperstadhouders.wordpress.com/about/

http://www.dirkserries.com/

http://www.machinefabriek.nu/index.php/news/available_now__1

http://tarwater.de/ 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten